تغییرات ساختاری در معاونت علمی و فناوری چه هدفی را دنبال می‌کند؟
تاریخ انتشار: ۲۸ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۲۵۹۴۳۰
گروه علم و پیشرفت خبرگزاری فارس؛ یکی از ملزومات تحقق اقتصاد دانشبنیان، تنظیم‌گری و ایجاد هماهنگی بین دستگاه‌ها و نهادهای مختلف برای افزایش سطح فناورانه در حوزه‌های مختلف است که در نهایت به ارتقاء بهره‌وری و تأثیرگذاری بر اقتصاد کشور منجر می‌شود. تشکیل ستادهای توسعه اقتصاد دانشبنیان گامی در این جهت است که در دوره جدید معاونت علمی و فناوری برداشته شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
بسط یک تجربه موفق برای تشکیل ستادهای راهبردی
معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، در سال 1385 بر مبنای مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی تشکیل شد تا توسعه علم و فناوری در کشور را سرعت بخشد و بعد از حدود 15 سال فعالیت، در حال گذراندن نسل چهارم خود است.
تلاش برای افزایش سطح فناوری در کشور، پیش‌تر از معاونت علمی، به صورت پراکنده در دستگاه‌های مختلف انجام می‌شد و نمونه موفق آن ستاد ویژه توسعه فناوری نانو بود که در پاییز ۱۳۸2 تشکیل شد و با تأسیس معاونت علمی و فناوری، در ذیل آن و در کنار دیگر ستادهای توسعه فناوریهای راهبردی قرار گرفت. در واقع، تجربه موفقیت‌آمیز این ساختار به الگویی جذاب برای معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تبدیل شد تا در زمینه‌های راهبردی دیگر هم ستاد تشکیل دهد.
توسعه طرح‌های فناورانه در هر دوره از معاونت علمی و فناوری، به عهده ستادهای آن است.
ستادهای توسعه فناوری ایران، بیشتر شبیه به آژانس‌های نوآوری است که در کشورهای مختلف وجود دارد. در الگوی طراحی این آژانس‌ها، مداخلات حمایتی دولت در توسعه فناوری و بازار فناوری انجام می‌شود. آژانس‌های نوآوری در حوزه‌های حمایتی توسعه نوآوری مانند حل نارسایی‌های بازار، حل چالش‌های ملی، توسعه صنایع جدید و آزمایش سیاست‌ها فعالیت می‌کنند. در برخی کشورها نیز ساختارهایی با مدل مشورتی تحت عنوان «شوراهای ملی علم، فناوری و نوآوری» وظیفه توسعه فناوری را بر عهده دارند.
ضعف‌های ستادهای توسعه فناوری و کندی پیشرفت‌های فناورانه
تعداد ستادهای توسعه فناوری در سال 1396، به 16 عدد و در سال 1401، به 11 عدد رسید. بر خلاف تجربه مثبت ستاد نانو در توسعه علم و فناوریهای نانو، برخی از این ستادها در انجام مأموریت خود ناکام ماندند. مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری، در گزارشی به بررسی دلایل ضعف این ستادها پرداخته است.
بر اساس این گزارش، این ستادها در تأمین مالی ضعف دارند و به جز تعداد معدودی از آن‌ها، ردیف بودجه مشخصی در قانون بودجه سالیانه ندارند. بر اساس برنامه بودجه سال 1402، ستادهای توسعه فناوریهای فوتونیک و لیزر، نانو و میکرو، علوم و فناوریهای شناختی، علوم و فناوریهای سلول‌های بنیادی، زیست‌فناوری و فناوریهای فضایی و حمل‌و نقل پیشرفته ردیف بودجه مشخص دارند و معاونت علمی و فناوری بایستی بودجه سایر ستادها را با ردیف ستادهای توسعه فناوریهای نوین تأمین نماید. رقم بودجه برخی از این ستادها نیز نسبت به سال قبل بدون تغییر مانده است.
بر اساس گزارش مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری، نظام ارزیابی و نظارت بر این ستادها نیز به طور مطلبوب وجود ندارد و همچنین سازوکار مناسبی برای اولویت‌بندی طرح‌های فناورانه در هر حوزه وجود ندارد. نبود شناخت مناسب از اولویت‌ها در عمل موجب می‌شود برخی از طرح‌های فناورانه با تأخیر در کشور اجرا شوند.
از طرفی جایگاه این ستادها نیز در نظام نوآوری کشور و در بین بازیگران مختلف مشخص نیست. این امر موجب آن می‌شود که هماهنگی ستادها در ارتباط با دستگاه‌های اجرایی و بخش خصوصی به خوبی صورت نگیرد و به طور کلی میزان ارتباط یک ستاد با سایر دستگاه‌ها به میزان ارتباطات دبیر آن وابسته است.
اصلاح ساختار ستادها با تمرکز بر اولویت‌های اقتصاد دانشبنیان
روح‌الله دهقانی فیروزآبادی، اواسط بهمن‌ماه سال گذشته خبر از تغییر ساختار ستادها در معاونت علمی و فناوری داد و اعلام کرد: یکی از اقدامات معاونت علمی در دور جدید، تقسیم ستادها به دو حوزه «ستادهای توسعه فناوری موضوعی» و «ستادهای توسعه اقتصاد دانشبنیان بخشی» است.
معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانشبنیان ریاست جمهوری در دوره جدید خود، 19 ستاد دارد.
معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در دوران دولت سیزدهم و در نسل چهارم خود، با تغییرات ساختاری ویژه‌ای مواجه شده است. اولین تغییر، اضافه شدن مأموریت پیگیری تحقق اقتصاد دانشبنیان بود و به همین دلیل در دوره جدید، ستادهای توسعه فناوریهای راهبردی به 8 عدد کاهش یافت و 11 ستاد مجزای دیگر برای توسعه اقتصاد دانشبنیان ایجاد شده است.
بر اساس ساختار جدید معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانشبنیان ریاست جمهوری، ستادهای توسعه فناوریهای راهبردی قرار است وظیفه ارتقای فناوری را در زمینه‌های اپتیک و کوانتوم، ارتباطات، سلول‌های بنیادی و پزشکی دقیق، مواد و ساخت پیشرفته، علوم شناختی، فناوریهای مالی و حکمرانی، هوش مصنوعی و رباتیک و فناوریهای نانو و میکرو به دوش بکشند.
از طرف دیگر ستادهای توسعه اقتصاد دانشبنیان قرار است در زمینه‌های اقتصاد دیجیتال، اقتصاد انرژی، حملونقل، پتروشیمی و صنایع پایین‌دستی، سلامت، غذا و کشاورزی، آب، اقلیم و محیط زیست، ماشین‌سازی و تجهیزات صنعتی پیشرفته، معدن و صنایع فلزی، گیاهان دارویی و طب سنتی و عمران و ساختمان به نقش‌آفرینی بپردازند.
بر اساس شیوه‌نامه اجرایی، این ستادهای جدید بایستی در ۶ حوزه سیاست‌گذاری، آینده‌نگاری، تنظیم‌گری و تعاملات حاکمیتی، نفوذ فناوری در بخش‌های اقتصادی، ارتقاء زیرساخت‌ها، بازارسازی و حمایت از توسعه صادرات و جهت‌دهی به ظرفیت‌های انسانی، پژوهشی و فناورانه فعالیت کنند.
جواد مشایخ، معاون توسعه اقتصاد دانشبنیان در معاونت علمی و فناوری در خصوص تعریف دو نوع ستاد با مأموریت‌های توسعه فناوری و توسعه اقتصاد دانشبنیان، اظهار کرد: برخی از این ستادها همچون انرژی و حملونقل قبلا شکل گرفته بودند که محورشان عمدتا توسعه فناوری بود. اما ناظر به توسعه اقتصاد دانشبنیان، در حوزه‌های خاص و راهبردی، ستادهای توسعه اقتصاد دانشبنیان شکل گرفتند.
ستاد توسعه فناوریهای فرهنگی نرم نیز چندین سال است که با حفظ مأموریت‌ها، ساختار سازمانی و نیروی انسانی، ذیل دفتر توسعه اقتصاد خلاق و فناوریهای نرم در معاونت توسعه اقتصاد دانشبنیان بازتعریف شده است.
ارتقاء فناوری با ستادهای تخصصی
مقایسه ساختارهای جدید این ستادها با ساختار سال‌های قبل نشان می‌دهد که برخی از ستادهای توسعه فناوری که قبلا نیز وجود داشتند، تخصصی‌تر شده‌اند و یا برخی از آن‌ها هم در ستادهای توسعه فناوری راهبردی و هم در ستادهای توسعه اقتصاد دانشبنیان پخش شده‌اند. برای مثال تا پیش از این، توسعه فناوریهای مربوط به اپتیک و کوانتوم و مواد پیشرفته بر عهده یک ستاد بود و در حال حاضر به دو ستاد مجزا تبدیل شده است.
به نظر می‌رسد، چینش ساختار جدید برای ستادها در معاونت علمی و فناوری متناسب با مأموریت ویژه تحقق اقتصاد دانشبنیان باشد. با وجود این تقسیم‌بندی جدید که احتمال می‌رود برخی از موارد ضعف ستادهای پیشین را تا حدودی حل کند، اما لازم است تا برای برخی دیگر از مشکلات مانند تعریف دقیق و شفاف جایگاه ستادها، اولویت‌های ملی و راهبردی و منابع مالی برای طرح‌های اولویت‌دار فناورانه نیز راه‌حل‌های مناسبی ارائه شود.
پایان پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: ستاد توسعه فناوری ستاد ویژه توسعه فناوری نانو ستادهای توسعه اقتصاد دانش بنیان ستادهای توسعه فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری دستگاه ها بر اساس
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۲۵۹۴۳۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
راه‌اندازی اپراتور اختصاصی هوش مصنوعی در کشور
روح‌الله دهقانی فیروزآبادی روز شنبه در نخستین نشست خبری با خبرنگاران در سال ۱۴۰۳ افزود: «توسعه فناوری در کشور وظیفه اصلی معاونت علمی ریاست جمهوری است و در این راستا برنامه ستاد توسعه هوش مصنوعی این معاونت کمک به دانشگاه ها، محققان و شرکت‌های دانش بنیان برای توسعه فناوری‌ها و کاربست هوش مصنوعی در ایران با استفاده از ابزار اپراتور است.»
به گزارش ایرنا، وی ادامه داد: پیش بینی می‌شود امسال جریان اکوسیستمی هوش مصنوعی در کشور راه می‌افتد و به صد‌ها جی پی یو (GPU واحد‌های پردازش گرافیک) دست پیدا می‌کنیم.
رئیس بنیاد ملی نخبگان به رایزنی با رییس جمهور و بسیاری دستگاه‌ها از جمله سازمان برنامه و بودجه برای راه اندازی مرکز توسعه هوش مصنوعی در کشور و در کنار آن شورای راهبری هوش مصنوعی اشاره کرد و و یادآور شد: برای این کار مدل‌های مختلف در بسیاری کشورها بررسی شد.
دهقانی فیروزآبادی خاطرنشان کرد: بررسی‌ها نشان داد که بعضا برخی کشورها وزارتخانه و برخی هم شورای راهبری برای هوش مصنوعی ذیل ریاست جمهوری ایجاد کرده اند.
وی افزود: با ساعت‌ها رایزنی و مشورت با متخصصان و صاحب‌نظران هوش مصنوعی و شبکه‌ها به این جمع بندی رسیدیم که در کشور باید یک مرکز تحت عنوان مرکز ملی هوش مصنوعی داشته باشیم تا وظیفه کلانی را در این حوزه از جمله نظارت و تنظیم گری و همچنین توسعه زیرساخت‌های کلان عهده دار شود و شورایی هم به عنوان راهبر و هیات امنا بالا سر این مجموعه شکل بگیرد.
معاون علمی رییس جمهور یادآور شد: اسفندماه ۱۴۰۲ مرکز ملی هوش مصنوعی تاسیس شد و حکم ریاست آن نیز توسط رییس جمهور صادر شد و اعضای شورای راهبری این مرکز نیز معرفی شدند، اساسنامه مرکز ملی هوش مصنوعی د رحال حاضر در شورای عالی انقلاب فرهنگی در حال تنظیم آست.
دهقانی فیروزآبادی تاکید کرد: این مرکز در حوزه هوش مصنوعی فراتر از معاونت علمی ریاست جمهوری است و همه دستگاه‌ها در قبال این مرکز از یک ماموریت اختصاصی برخوردار هستند.
وی از برگزاری جلسات مختلف با طرف‌های تاثیرگذار در حوزه هوش مصنوعی همچون سرمایه گذاران مختلف، بخش‌های دولتی و صندوق‌ها خبر داد و تصریح کرد: در این راستا صندوق پژوهش و فناوری توسعه هوش مصنوعی نیز تصویب و دایر شد.
رییس بنیاد ملی نخبگان با بیان اینکه این صندوق با سرمایه ۱۰ هزار میلیارد تومانی برای فعالیت برنامه ریزی شده است، افزود: بخش خوبی از این سرمایه را نهاد‌هایی مثل صندوق توسعه ملی و چندین مودی مالیاتی بزرگ در حوزه اپراتور‌ها تقبل کرده اند که پرداخت کنند بنابراین اقدامات عملیاتی بسیار خوب پیش رفته است و برنامه ریزی‌ها این است که مرکز ملی هوش مصنوعی در اولین گام یک کاربر هوش مصنوعی یا اصطلاحا یک اپراتور هوش مصنوعی در کشور راه اندازی کند.
دهقانی فیروزآبادی ادامه داد: طبق برنامه ریزی انجام شده این اپراتور هوش مصنوعی سه خدمت اصلی را عرضه می‌کند، یعنی یک مزرعه پردازشی بزرگ که چگونگی ابعاد و اندازه آن در حال بحث است. یک مرکز داده یا دیتا سنتر بزرگ برای تولید داده‌ها و همچنین کتابخانه بزرگ زبانی و تصویری که این‌ها مجموعه‌هایی هستند که قرار است در اپراتور اصلی مدیریت شوند.
رییس جمهور آذرماه ۱۴۰۲ ماموریت تشکیل «شورای ملی راهبری و مرکز ملی هوش مصنوعی» را به معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور محول کرد.
بر اساس حکم آیت الله رئیسی، هدف از تشکیل این شورا، ایجاد هماهنگی و هم‌افزایی دستگاه‌های ذی ربط و کنشگران پیشران در حوزه هوش مصنوعی است.
۱۰۰۰ مجموعه نوپا مستقر در پارک‌ها به شرکت‌های دانش بنیان نوپا ارتقا مییابندمعاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور در بخش دیگری از این نشست خبری در پاسخ به این سوال که تدوین و اجرای نظام ارزیابی دانش بنیان‌ها چه تغییری در اکوسیستم و زیست بوم حوزه دانش بنیان‌های کشور ایجاد کرده است، گفت: در نظام جدید ارزیابی دانش بنیان ها، علاوه بر سطح فناوری، میزان اشتغال تخصصی و گردش مالی شرکت‌ها مورد سنجش قرار می‌گیرد و شرکت‌های فناور بر این اساس به شرکت‌های نوپا، نوآور و فناور تقسیم می‌شوند.
دهقانی فیروزآبادی در مورد اینکه گفته می‌شود این همان سیستم دسته بندی نوع یک، دو و سه سابق است، تاکید کرد: مطلقا این صحبت اشتباهی است، چراکه قبل از این مجموعه‌های فناور تنها براساس فناوری دسته بندی می‌شدند.
وی اظهار داشت: نظام ارزیابی جدید مجموعه‌های فناور در حال حاضر به یک ابزار جدی برنامه ریزی و مدیریت تسهیلات برای ساز و کار‌های حمایتی برای معاونت علمی تبدیل شده است و اینکه می‌گوییم هفت هزار از مجموعه‌های فناور ما شرکت نوپا و قریب به ۸۰۰ تا هزار فناور هستند و ۲ هزار نوآور هستند، یک دید واقعی به ما می‌گوید که حجم اقتصاد و حجم صادراتی کشور در چه مرحله و شرایطی است برای یک برنامه ریزی جدی از سوی معاونت علمی ریاست جمهوری است.
رییس بنیاد ملی نخبگان با بیان اینکه در سه ماه آینده بحث ارزیابی مجموعه‌های فناور به شکل اساسی به روز رسانی می‌شود و ارزیابی‌ها توسط پارک‌ها انجام و آسان گیرانه‌تر و بعضا غیرحضوری خواهد بود، افزود: هم اکنون ۱۰ پارک علم و فناوری در کشور کارگزار معاونت علمی ریاست جمهوری در شرکت‌های نوپا فعالیت می‌کنند.
دهقانی فیروزآبادی در عین حال تاکید کرد: تمرکز ارزیابی‌های جدی و حضوری بر روی شرکت‌های نوآور و فناوری خواهد بود که بازی اصلی دست آن‌ها است.
وی پیش بینی کرد امسال علاوه بر متوازن شدن نظام حمایت از مجموعه‌های فناور و واقعی شدن ارزیابی ها، حداقل یک هزار شرکت جدیدی از شرکت‌هایی که قبلا در پارک‌ها بوده اند به شرکت‌های دانش بنیان نوپا تبدیل می‌شوند.
مشارکت با روس‌ها در قالب یک کنسرسیوم برای ساخت یک هواپیمای جدیدمعاون علمی، فناوری و اقتصاد دانشبنیان رییس‌جمهور در پاسخ به سوالی در خصوص آخرین وضعیت ساخت هواپیمای مسافربری ٧٢ نفره که به عنوان یک پروژه دانشگاهی در دانشگاه صنعتی امیرکبیر پیگیری می‌شود، تاکید کرد: هواپیمای مسافربری ۷۲ نفره در حوزه فنی فاقد زیرساخت است.
دهقانی فیروزآبادی به بازدید خود از این پروژه اشاره کرد و اظهار داشت: این پروژه در جلسات متعددی مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد با اینکه پروژخ هواپیمای مسافربری ۷۲ نفره پروژه مناسبی است، اما جوابگوی صنعت هواپیمایی نیست.
وی افزود: بر همین اساس مقرر شد که شرکت‌های دانشبنیان توانمند و فعال در این حوزه فعالیت خود را به سمت ساخت و طراحی بخش‌های دیگری از جمله سیم‌های کنترل، ناوبری هدایت و تجهیزات موتوری سوق دهند.
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور با بیان اینکه یکی از برنامه‌های ما تشکیل کنسرسیوم در صنعت هوایی با کشورهای دوست است، از مشارکت با روس‌ها در قالب یک کنسرسیوم برای ساخت یک هواپیمای جدید خبر داد.
۱۰۸ شرکت دانشبنیان در بورس حضور دارند؛ امیدواریم تا آخر سال حداقل رشد ۱۰۰ درصدی را تجربه کنددهقانی فیروزآبادی در ادامه نشست خبری از حضور ۱۰۸ شرکت دانشبنیان در بورس خبر داد و گفت: امیدواریم تا آخر سال حداقل رشد ۱۰۰ درصدی را تجربه کنند.
وی افزود: یکی از مراحل بلوغ بعضی از شرکت‌های دانشبنیان عرضه شدن آن‌ها در بازار سرمایه و مشارکت آن‌ها توسط سرمایه مردم است. لزومی ندارد یک شرکت دانش بنیان برای ورود به بورس به معاونت علمی ریاست جمهوری مراجعه کند.
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور ادامه داد: وقتی بحث کلان داده‌ها مطرح می‌شود یا بحث داده‌های مرتبط با مردم یا امنیت مردم مرتبط می‌شود، صلاحیت شرکت‌ها برای ورود به بورس در یک کارگروهی که در معاونت علمی ریاست جمهوری تشکیل شده، مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرد.
ایجاد دفتر «فراجا» در بنیاد ملی نخبگان با هدف دسترسی به آمار مهاجرت نخبگانمعاون علمی، فناوری و اقتصاد دانشبنیان رئیس‌جمهور در ادامه در پاسخ به سوالی در خصوص چرایی ایجاد دفتر فراجا در بنیاد ملی نخبگان، گفت: ایجاد دفتر فراجا در این بنیاد برای رصد نخبگان است.
دهقانی فیروزآبادی با بیان اینکه رصد ورود و خروج نخبگان مقیم خارج از ایران به کشور در تمام دنیا مرسوم است افزود: همه مجموعه‌هایی که آمار مهاجرت‌ها را ارائه می‌کنند، بدون دسترسی صحیح به آمار و ارقام است، این درحالی است که بهترین مرجع ارائه آمار مهاجرت در کشور پلیس گذرنامه است.
وی اظهار داشت: فراجا اطلاعات لازم از مهاجرت را که اطلاعاتی محرمانه محسوب می‌شود را در اختیار دارد و کمک می‌کند تا بنیاد ملی نخبگان به صورت دقیق به آمار مهاجرت نخبگان دسترسی داشته باشد.
رییس بنیاد ملی نخبگان درادامه وطن‌پرستی را شاخص اصلی شهروندان هر کشوری دانست و گفت: بخش بسیاری از توفیقات کشورهایی همچون هند و چین به لطف محققانی است که در سایر کشورها به تحقیق و پژوهش اشتغال دارند.
دهقانی فیروزآبادی تصریح کرد:بازگشت محققان ایرانی در قالب عضو هیات علمی و ... به کشور ۲ برابر شده است.
عملیات وعده صادق برخوردار از دو بال «علم و فناوری» و «شجاعت»معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهوری همچنین در ادامه عملیات وعده صادق توسط نیرو‌های مسلح کشور را مزین به دو بال علم و فناوری و همچنین شجاعت توصیف کرد.
دهقانی فیروزآبادی تاکید کرد: هر انسان آزاده با مشاهده عملیات صادق دریافت که ایران در ساخت تجهیزات دفاعی، پدافندی و آفندی بسیار توانمند است.
پلمب بیمارستان محب مهر به دلیل کشف حجاب صحت ندارد